Γιατί τα πλασέμπο έχουν αποτέλεσμα;

Τορ Γουέιτζερ από το Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν έκανε ένα πείραμα για να μελετήσει τις αναλγητικές ιδιότητες του πλασέμπο (εικονικό φάρμακο). Αρχικά, υπέβαλε κάποια άτομα σε ηλεκτροσόκ, μεταφέροντας ηλεκτρική ενέργεια στον καρπό τους. Στη συνέχεια, άπλωσε εκεί μια ουδέτερη κρέμα, η οποία, όπως τους είπε, ανακούφιζε από τον πόνο. Στο δεύτερο ηλεκτροσόκ, αρκετοί από τους εθελοντές ισχυρίστηκαν ότι πόνεσαν πολύ λιγότερο. Κι αυτή είναι μόνο μία από τις έρευνες σχετικά με ψεύτικα φάρμακα, που δεν περιέχουν κανένα δραστικό συστατικό. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι το πλασέμπο μπορεί να έχει αποτελέσματα σε μια μεγάλη γκάμα παθήσεων, από την κατάθλιψη μέχρι την υπέρταση. Το πείραμα του Γουέιτζερ ίσως μας βοηθήσει να δώσουμε μια εξήγηση. Κατά τη διάρκειά του, ο επιστήμονας κατέγραψε την εγκεφαλική δραστηριότητα των ατόμων που συμμετείχαν στο πείραμα. Όπως έδειξε η μαγνητική τομογραφία, όταν κάποιος ήξερε ότι πλησίαζε το επώδυνο ερέθισμα, ενεργοποιούνταν ο προμετωπιαίος φλοιός του, η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με το υψηλό επίπεδο σκέψης. Μετά την επάλειψη του καρπού του με κρέμα πλασέμπο, λίγο πριν το ηλεκτροσόκ ο προμετωπιαίος φλοιός ενεργοποιήθηκε ακόμη πιο έντονα, καταδεικνύοντας ότι το άτομο προσδοκούσε ανακούφιση. Τη στιγμή του ηλεκτροσόκ παρατηρήθηκε μειωμένη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον πόνο, όπως στο θάλαμο, το σωματοαισθητικό φλοιό και μέρη του εγκεφαλικού φλοιού. Βέβαια, ακόμα και αν καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε τη δράση των πλασέμπο, είναι αμφισβητήσιμο κατά πόσο οι γιατροί μπορούν να χορηγήσουν εικονικά φάρμακα στους ασθενείς τους χωρίς εκείνοι να το γνωρίζουν. Μέχρι να δοθεί απάντηση σε αυτό το ηθικό ερώτημα, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να αναλαμβάνουν οι ίδιοι ρόλο... πλασέμπο, προσφέροντας στους ασθενείς τους πέρα από φαρμακευτική αγωγή και ψυχολογική υποστήριξη.